Murat 124 dendiğinde pek çok kişinin aklına eski sinemalardan ya da modifiye meraklılarından tanıdık imajlar gelir. Lakin bu otomobilin ismi neden “Hacı Murat” oldu hiç düşündünüz mü? Yalnızca şasi ya da motor değil, bu aracın bir devrin ruhunu taşıdığını da söyleyebiliriz. Üstelik birinci sefer Ajda Pekkan’ın kullandığı, Ecevit’in makam aracı olarak tercih ettiği bir modelden bahsediyoruz. Hem teknik özellikleriyle hem de toplumsal yeriyle Murat 124, Türkiye araba tarihinde başka bir pozisyona sahip. Gelin isim tarihine bakalım!
Türkiye’nin İlk lisanslı arabası olarak tarihe geçti.
1971 yılında TOFAŞ tarafından Fiat 124 şasesi üzerine kurularak üretilen Murat 124, Türkiye’de yabancı lisansla üretilen birinci araba oldu. Demirtaş, Osmangazi’deki fabrikadan çıkan bu araç, yalnızca beş yıl boyunca üretildi ve toplamda 134 bin 867 adet üretimle hatırı sayılır bir muvaffakiyet elde etti. 1976’da Murat 131’in üretimi başlayınca yerini yeni modele bıraktı lakin Murat 124’ün büsbütün sahneden çekildiği manasına gelmiyordu.
1984 yılında Serçe ismiyle tekrar yollara dönen model, Kuş Serisi’nin daha ekonomik versiyonu olarak piyasaya sunuldu. 1.3 litrelik 70 beygirlik motoru, 4 ileri manuel şanzımanı ve sade dış görünümüyle mütevazı fakat fonksiyonel bir arabaydı.
Peki “Hacı Murat” ismi nereden geliyor?
Aracın “Hacı Murat” olarak anılmasının arkasında hem isim seçimi hem de toplumsal bir alışkanlık yatıyor. “Murat” ismi, Fiat markasının Türkiye’ye uyarlanmış versiyonu olsa da aslında I. Murat’tan ilham alınarak seçilmişti. O devirde Türkiye’de otomobille hacca gitmek özgür bırakılınca, pek çok kişi bu seyahati Murat 124 ile yaptı.
Uygun fiyatı, sağlamlığı ve kolay tamir edilebilir yapısı, bu aracı hac seyahatleri için ülkü kıldı. Bu sebeple halk ortasında “Hacı Murat” lakabı yerleşti ve vakitle kültürel tabire dönüştü.
Murat 124, Türkiye’de bir periyodun toplumsal ve ekonomik yapısını yansıtan bir sembol haline geldi.
Avrupa’da 1967’de “Yılın Otomobili” seçilen Fiat 124’ün bu yerli versiyonu, 1974’ten itibaren Mısır’a da ihraç edildi. Fakat vakitle ÖTV düzenlemeleri ve ekonomik dönüşümlerle yollardaki sayısı azalmaya başladı. 2002’deki ÖTV indirimiyle birlikte birçok araç hurdaya ayrıldı.
Buna karşın nostaljiye düşkün araba tutkunları Murat 124’ü tekrar keşfetti ve “Hacı Muro” lakabıyla modifiye edilip trafiğe geri döndü. Seri numarası 0001 olan birinci üretim araç ise bugün TOFAŞ Anadolu Otomobilleri Müzesi’nde sergileniyor.
