Uzun yolda göz kapaklarınız ağırlaşmaya başladıysa ve direksiyonda esnerken yakalandıysanız, yalnız değilsiniz. Uykulu araç kullanımı, dünya genelinde binlerce kazaya neden oluyor. İşte tam da bu yüzden, araba üreticileri şoförün yorgun olduğunu anlayabilen sistemler geliştirdi. Göz takibi yapan kameralar, direksiyon hareketlerini izleyen sensörler ve anlık yansıları ölçen algoritmalar bu işin merkezinde yer alıyor. Pekala, otomobiller şoförün uykusunun geldiğini nitekim nasıl anlayabiliyor?
Kaynak 1, Kaynak 2
Sürüş esnasında yorgunluk nasıl fark ediliyor?
Araçlarda kullanılan yorgunluk algılama sistemleri iki ana prensiple çalışıyor: dolaylı ve direkt takip. Dolaylı sistemlerde, ön cama yerleştirilen kameralar şerit takibi yapıyor ve şoförün aracın içinde nasıl hareket ettiğini gözlemliyor. Aracın sağa sola kayması, süratte ani değişiklikler yahut sistemsiz direksiyon hareketleri üzere sapmalar yorgunluk belirtisi olarak kabul ediliyor.
Doğrudan takip yapan sistemlerde ise gözlerinizi ve yüzünüzü izleyen kızılötesi kameralar devrede. Kameralar; göz kırpma suratınız, başınızın eğilme açısı ve hatta bakış tarafınız üzere ayrıntıları tahlil ediyor. Gözlük taksanız bile çalışabilen sistemler, uykulu hale geldiğiniz anda sizi uyarabiliyor.
Uyarı sistemleri nasıl çalışıyor ve ne kadar tesirli?
Yorgunluk algılandığında araç sizi çeşitli formlarda uyarıyor. Gösterge ekranında beliren bir kahve fincanı simgesi, sesli ikazlar, titreşimli koltuklar ya da direksiyondaki hafif sarsıntılar bu ikazlardan kimileri. Bazı sistemler sadece sesli ikaz verirken, daha gelişmiş modeller GPS ile entegre biçimde yakındaki bir mola yerini bile önerebiliyor.
Ancak unutulmamalı ki bu sistemler sizi uyanık tutmak için değil, durmanız gerektiğini söylemek için tasarlandı. İkaz geldikten sonra mola vermek hayati ehemmiyet taşıyor zira bu sistemler aracı sizin yerinize kullanmıyor.
Yorgunluk tespit sistemleri çok gelişmiş olsa da kusursuz değil.
Özellikle dolaylı sistemler, şoförün yola aslında yorgun başlamış olmasını fark edemez zira referans olarak birinci sürüş anını alırlar. Bu da sistemin yanlış bilgileri norm olarak algılamasına neden olabilir. Direkt takip sistemleri çevresel faktörlerden etkilenebilir; örneğin, çok güneş ışığı yahut gece sürüşlerinde performans düşebilir.
Ayrıca sistemlerin birçok sırf makul bir suratın üzerindeyken etkin hale gelir, yani kent içi trafikte birebir hassaslıkta çalışmayabilir. Tekrar de genel istatistiklere bakıldığında, ölümcül kazaların önüne geçilmesinde önemli bir fark yaratıyor.
