Bebek yüzünden uykusuz bir gece mi? Beğenilen geldin kulübe…
Yeni doğmuş bir bebekle hayat, bol bol sevgi, biraz panik, bir tutam da baş karışıklığı demek. Hele husus uykuysa… Anneler babalar olarak hepimiz en az bir sefer “Bu çocuk neden uyumuyor?” diye duvara bakıp iç geçirmişizdir. Ama birkaç yanlışsız bilgiyle işin rengi değişebilir.
Gel birlikte bakalım; hem senin hem de minik kuzunun geceleri biraz daha huzurlu geçsin.
1. Evvel en kritik bilgiyle başlayalım: Bebekleri her vakit sırt üstü yatırıyoruz.
Bebeğini nasıl yatırdığın, sandığından çok daha kıymetli. Zira yapılan araştırmalar gösteriyor ki, bebekleri sırt üstü yatırmak ani bebek mevti sendromu (SIDS) riskini önemli oranda azaltıyor. Yani eski metot “yan yatıralım, kusarsa boğulmasın” yaklaşımı artık önerilmiyor. Bebeğin başını bir sağa bir sola çevirerek yatırabilirsin lakin her vakit sırt üstü konumda olmasına dikkat et. Unutma, bu küçük üzere görünen ayrıntı aslında hayat kurtarıyor.
2. Bir rutin oluşturun.
Bebekler sistemi sever, aslında hepimiz biraz öyleyiz. Her gün birebir saatte banyo yaptırmak, loş ışıkta hafif bir masaj ve ninniyle geceye uğurlamak, minik beyinlerine “uyku vakti geldi” iletisini verir. İlk başta işe yaramıyor üzere görünse de birkaç gün içinde farkı göreceksin.
3. “Gündüz uyursa gece uyumaz” diyenlere kulak asmayın.
‘Bugün hiç uyutmayayım, gece erkenden uyur’ taktiği… Maalesef birden fazla vakit aykırı teper. Zira fazla yorulan bebek, hudut sistemi çok uyarıldığı için gece uyumakta daha da zorlanır. Gündüz uykuları, gece uykusunun kalitesini direkt tesirler. Bilhassa birinci aylarda 45 dakikadan fazla uyanık kalmaları bile bebekleri yorabilir. Yani ‘gündüz fazla uyudu’ diye panikleme; kâfi ki bir istikrar olsun.
4. Ortam sessiz, oda loş, sen huzurlu… Bebek de mışıl mışıl…
Bebeğin uyuduğu ortam, durumu kadar değerlidir. Oda çok sıcak olursa bebeğiniz terler, çok soğuk olursa huzursuz olur. 20-22 derece ortası ülküdür. Kalın yorganlar yerine uyku tulumları kullanmanız daha inançlı olur. Işık konusuna gelince; akşam olduğunda ortamı karartmak kıymetlidir zira karanlıkta salgılanan melatonin hormonu uykuya geçişi kolaylaştırır.
5. Tok bebek, huzurlu bebektir; ancak gece uzunluğu mama bekçisi olma.
‘Karnı tok bebek, memnun bebektir’ derler ya, tam da o denli. Birinci aylarda bebeklerin gece uyanma sebeplerinin başında açlık geliyor. Bu yüzden uyku öncesi yapılan emzirme ya da biberon, bebeğin daha rahat uyumasını sağlar. Ancak dikkat: Her uyanmada çabucak mama vermek, ileride uyku beslenme döngüsüne sebep olabilir. Bu yüzden vakti geldiğinde gece beslemelerini yavaş yavaş azaltmak gerekiyor. Yani başta takviye ol fakat sonra alışkanlığa dönüşmemesine dikkat et.
6. Bebeğini uyandırmak bazen onun sıhhati için kaidedir.
Özellikle yenidoğan periyodunda (ilk 2-3 hafta), bebekler 3 saati aşan uykularda uyandırılarak beslenmeli. Zira minik bedenleri uzun mühlet aç kalmaya sağlam değil. Hele sarılığı olan bebeklerde bu çok daha kıymetli. Uyandırmak için zorlamana gerek yok; altını açmak, pijamasını değiştirmek ya da yavaşça konuşmak kâfi. Uyandırıyorsun diye makus hissetme; bilakis bu bazen onların sıhhati için kural.
7. Büyüme atakları uykuyu bölebilir.
Tam ‘artık nizam oturdu’ dediğin anda her şey tepetaklak mı oldu? Güzel geldin büyüme ataklarına. Üçüncü hafta, altıncı hafta, üçüncü ay, dördüncü ay, altıncı ay üzere aşikâr periyotlarda bebeklerin beyni sıçrama yaşar. Bu da uykunun bozulmasına neden olabilir. Uykuya direnç, sık uyanma, gündüz uykularının azalması üzere sinyaller verebilirler. Bu devirlerde sabırlı olmak, rutinlere devam etmek ve bol bol kucak vermek işe fayda.
8. Kendini diğerleriyle kıyaslama!
Komşunun bebeği 9 saat uyuyormuş, kuzeninin bebeği beşiğe konar konmaz dalıyormuş… Yeterli güzel ancak bu seni yıpratmaktan diğer bir işe yaramaz. Zira her bebeğin yapısı, mizacı ve muhtaçlıkları farklı. Kimisi daha çok temas sever, kimisi daha bağımsızdır. Bu yüzden toplumsal medya annelerine ya da “bizim vaktimizde bu türlü değildi” diyen büyükannelere kulak tıkamak gerek. Sen kendi bebeğini en âlâ tanıyansın.
9. Uyku eğitimi vakti, bireye özel!
‘Uyku eğitimi ne vakit verilir, nasıl verilir?’ diye sorular havada uçuşuyor. Aslında bunun net bir formülü yok. Ekseriyetle 6. aydan sonra, yani gece beslenme gereksiniminin azaldığı devirde başlanabilir. Lakin birtakım bebekler daha erken hazır olurken, kimileri daha geç ahenk sağlar.
10. Sen yeterliysen o da yeterli olur.
Evet, bu unsur aslında sana dair. Zira uykusuz, yorgun, tükenmiş bir ebeveynin sabır göstermesi neredeyse imkânsız. Kendine yeterli bakman, yardım istemekten çekinmemen, bazen 15 dakikalık bir duş bile olsa nefes alma alanı yaratman çok değerli. Unutma, sen ne kadar güzelsen, bebeğin de o kadar düzgün hisseder. Eksiksiz olman gerekmiyor. Kâfi ki sevgiyle yaklaş ve yolun tadını çıkar. Uykusuz geceler geçecek, lakin bu minicik vakitler bir daha geri gelmeyecek.
11. Loş bir ışık ve sabit bir ses, sandığınızdan daha çok işe yarıyor.
Bebekler ışık suratında uykuya dalamıyor, lakin hakikat ortamla bu süreç hızlanabiliyor. Loş bir gece lambası ve art planda fısıltı üzere akan bir ‘white noise’ sesi, anne karnının inançlı hissini yaşatıyor. Dışarıdaki kapı çarpması, telefon zırıltısı üzere sesleri bastırıyor, bir yandan da bebeğinize ‘Şşşt… Artık uyku vakti’ iletisini veriyor.
12. Portatif lakin konforlu bir uyku alanı hayat kurtarır.
Gün içinde dışarı çıkmak koşul ancak bebek uykuya denk geldi mi işler zorlaşıyor. Tam burada devreye portatif bir uyku alanı giriyor! Şöyle pofuduk, konforlu, bebek otomobiline takılıp çıkarılabilen bir portbebe, dışarıda miniğin deliksiz uyumasını sağlıyor. En hoş tarafı? Konuta dönünce bu portbebe direkt özel standına geçiyor ve hop, “anne yanı” yatağa dönüşüyor. Uykusu bölünmeden devam ediyor, siz de o ortada sıcak bir kahve içip nefes alıyorsunuz.
