Belgesellerde balinaların başından çıkan o buhar bulutunu kesinlikle görmüşsünüzdür. Hatta birden fazla vakit izlerken “Acaba ne yapıyorlar?” diye düşünmeden edemeyiz. Balinalar bu özellikleri sayesinde hem nefes alabiliyor hem de irtibat kurabiliyor. Âlâ de nasıl diyorsanız gelin, işin perde ardına birlikte bakalım!
Balinaların başlarının üstündeki deliklere “blowhole” yani hava deliği denir.
Hatta bu delik için onların burnu diyebiliriz. Tek fark, bu burun içten akciğerlerine bağlıdır ve suya daldıklarında büsbütün kapanarak akciğerlere su girmesini önler. Yüzeye çıktıklarında ise bu delik açılır ve balina süratlice nefes alır ya da verir.
Nefes verme sırasında dışarı çıkan kuvvetli hava, deliğin etrafındaki suyu ve mukusu havaya savurur, işte o yüzden bir su bulutu görürüz! Yani aslında balina su püskürtmüyor, burnundan gelen hava ve nem birleşerek bu imgeyi yaratıyor.
Balinaların hava delikleri yalnızca nefes almak için değil, irtibat kurmak için de kullanılır.
Özellikle yunuslar ve balinalar, bu deliklerin etrafındaki hava keseciklerini sıkıştırarak ses çıkarır. Bu sesler, hem av bulmak hem de yollarını bulmak için kullandıkları ekolokasyon sisteminin bir modülüdür.
Üstelik yunuslar, deliklerinin halini ve boyutunu değiştirerek farklı sesler üretebilir ve bu seslerle birbirlerine ne hissettiklerini ya da ne yapmaları gerektiğini anlatabilirler. Yani başlarının üstündeki o küçük delik, aslında onların hem lisanı hem burnu.
Tüm balinaların üfleme delikleri tıpkı değildir.
Dişli balinalar ve yunuslar ekseriyetle tek delik taşırken, örneğin kambur balinalar üzere dişsiz olanlar iki delikle gezer. Bu deliklerin yeri ve hali cinsten çeşide değişse de hepsi hayatta kalmak için birebir temel fonksiyonu görür.
Hava deliği sayesinde balinalar uzun mühlet suyun altında kalabilir, yemek arayabilir ve yüzeye çıkınca yalnızca birkaç saniyede oksijen depolayabilir. Eşsiz sistemleri, balinaları dünyanın en etkileyici deniz canlılarından biri haline getiriyor ve onları izlemek için beşerler kilometrelerce yol kat ediyor.
