Formula 1 araçlarının açık kokpitli olması, sporun en besbelli özelliklerinden biri. Lakin bu durum güvenlik açısından yıllardır tartışma konusu. Pek çok kişi neden NASCAR ya da WEC üzere kapalı kokpitli bir dizaynın tercih edilmediğini merak ediyor. Aslında bu tercih, sadece estetik değil; tarihi, teknik ve izleyici tecrübesiyle direkt temaslı.
Kaynak 1, Kaynak 2
Formula 1 araçları, 1950’den bu yana açık kokpitli olarak tasarlanıyor ve bu yapı Grand Prix yarışlarından miras alınıyor.
O devirlerde araçlarda emniyet kemeri bile bulunmazdı zira kaza ya da yangın durumunda şoförün süratle dışarı çıkabilmesi amaçlanıyordu. Yıllar geçtikçe emniyet kemerleri eklense de açık kokpit tasarımı Formula 1’in ayrılmaz bir modülü haline geldi.
Sürücünün beden kısmının büyük kısmı görünür kalmaya devam etti ve bu durum hem sporun ikonik görünümünü hem de izleyiciyle kurduğu bağ hissini güçlendirdi. Ayrıyeten araçların onboard kameralarıyla sürücüyü açık biçimde görmek, sporun öteki motor sporlarından farkını vurgulayan bir ayrıntı olarak kabul edildi.
Tamamen kapalı bir kokpit, aracın aerodinamiğini önemli formda değiştirir.
Özellikle tartı merkezinin bozulması, Formula 1 araçlarının sürüş istikrarını riske atar. Bu noktada IndyCar serisinde kullanılan aeroscreen üzere tahliller gündeme geldi. Fakat aeroscreen’in de şeffaf yüzeyinde yansıma oluşması, bilhassa gün batımında ve gece yarışlarında görüşü zorlaştırması üzere meseleler yaşandı. Ayrıyeten bu çeşit ekranlar şoför kabinini hava akımına kapattığı için iç sıcaklık artışına neden oluyor.
Sürücüler bu durumdan şikayetçi zira açık kokpitli araçlarda direkt hava akımıyla serinleme mümkünken, aeroscreen bu doğal havalandırmayı engelliyor. Üstelik F1’in yüksek aerodinamik performansı için özel dizaynlar gerektiren gövdesi, bu türlü bir kesimin varlığına ahenk sağlamıyor. Son olarak halo sistemine karar verildi; hem daha hafif hem aerodinamik yapıyı fazla bozmuyor hem de görünüm açısından açık kokpit imajını koruyor.
İlk vakitler “çirkin” ve “görüntüyü bozuyor” denilerek eleştirilen halo sistemi, vakitle kendini kanıtladı.
Özellikle 2020 Bahreyn GP’de Romain Grosjean’ın feci kazasında hayatını kurtaran sistemin halo olduğu net biçimde görüldü. Araç ikiye bölünmüş bariyerin içinden geçerken, halo şoförün başını koruyarak ölümcül bir darbeyi engelledi.
Günümüzde hem Formula 1’de hem de alt kategorilerde halo sistemi yaygın biçimde kullanılıyor ve birçok pilotun hayatını kurtardığına dair somut örnekler bulunuyor.
