İsrail’in İran’a Yaptığı Peş Peşe Hücumlara Hangi Ülke Ne Reaksiyon Verdi?

Açıklamada, ‘İsrail’in İran’a düzenlediği hava saldırısını en güçlü formda kınıyoruz.’ tabiri kullanıldı. İsrail’in saldırısının memleketler arası hukuku açıkça ihlal ettiği vurgulanan açıklamada, bunun, İsrail’in bölgede yürüttüğü stratejik istikrarsızlaştırma siyasetine hizmet eden bir provokasyon olduğu belirtildi. Açıklamada, akınların, İran’ın nükleer programıyla ilgili müzakerelerin ağırlaştığı devirde gerçekleştirilmesinin İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hükümetinin rastgele bir sorunun diplomatik yollarla çözülmesini istemediği ve kendi çıkarları doğrultusunda bölgesel istikrarı ve global huzuru riske atmaktan kaçınmadığını gösterdiğine işaret edildi.

İsrail’in daha büyük çatışmalara yol açabilecek saldırgan aksiyonlarına bir an evvel son vermesi gerektiğinin altı çizilen açıklamada, ‘Orta Doğu’da daha fazla kan ve yıkım görmek istemediğimizi tekraren tabir ediyoruz. Savaşın yayılmaması için memleketler arası toplumu hemen harekete geçmeye çağırıyoruz.’ ifadeleri kullanıldı.

AK Parti Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Ömer Çelik de toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımda, İsrail’in İran’a saldırarak tüm bölgeyi ateşe atan yırtıcı ve barbar akınlarına bir yenisini eklediğini belirtti.

Çelik, şunları kaydetti: ‘Bu hukuksuz saldırıyı en güçlü halde kınıyoruz. İsrail saldırısının hiçbir meşruiyeti ve münasebeti olamaz. Bu, barbarca bir saldırganlıktır. Cumhurbaşkanımızın Netanyahu hükümetinin soykırımcı hareketlerinin sonuçları konusundaki ihtarlarına tüm dünya dikkat kesilmelidir. Gazze konusunda İsrail’in soykırımcı faaliyetlerine karşı milletlerarası baskı artmışken İsrail, bir defa daha gözleri soykırımcı aksiyonlarından uzaklaştırmak için yeni bir hücum başlattı. ABD ile İran ortasındaki müzakereler sürerken İsrail’in bu saldırıyı yapması, İsrail’in tüm diplomatik gayretlere düşmanca davrandığını bir kez daha gösterdi. İsrail saldırganlığı tüm dünya için tehdittir. Buna karşı tüm dünya ortak somut önlemler almalıdır.’

Malezya Başbakanı Enver İbrahim, X hesabından paylaştığı bildiride, İsrail’in İran’a yönelik yönelik askeri taarruzlarını “mümkün olan en güçlü ifadelerle” kınadığını belirtti.

“Bu, kırılgan bir bölgeyi daha da istikrarsızlaştırma tehdidinde bulunan vahim ve pervasız bir aksiyondur. Açık hedefi, ABD ile İran ortasında devam etmekte olan müzakereleri sabote etmektir.” sözleri kullanılan paylaşımda, İsrail’e saldırganlığı durdurma daveti yapıldı.

Hindistan Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, İran ile İsrail ortasında son periyotta yaşanan tansiyondan “endişe duyulduğu” belirtildi.

Mevcut diyalog ve diplomasi kanallarının gerginliklerin azaltılması ve sıkıntıların çözülmesi için kullanılması gerektiğine işaret edilen açıklamada, taraflara ‘gerilimi tırmandıracak adımlardan kaçınma’ davetinde bulunuldu.

Açıklamada, Hindistan’ın durumu yakından takip ettiği bildirildi.

Pakistan Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, İsrail’in İran’a yönelik saldırısının “şiddetle kınandığı” kaydedildi.

İsrail’in akınlarının İran’ın egemenliğini ve toprak bütünlüğünü ihlal ettiği, Birleşmiş Milletler (BM) Koşulu ile milletlerarası hukukun temel prensiplerine karşıt olduğu vurgulanan açıklamada, Memleketler arası toplum ve BM’nin “bu saldırganlığı durdurma ve saldırganları aksiyonlarından sorumlu tutma” sorumluluğunu taşıdığı ifade edildi.

Pakistan Dışişleri Bakanı İshak Dar da X hesabından yaptığı paylaşımda, ‘İsrail’in İran’ın egemenliğini ihlal eden saldırılarını’ kınadı.

‘Bu menfur aksiyon, memleketler arası hukukun temellerini ve insanlığın vicdanını sarsmış olup bölgesel istikrarı ve milletlerarası güvenliği önemli halde baltalamaktadır.’ değerlendirmesinde bulunan Dar, Pakistan’ın İran hükümeti ve halkıyla dayanışma içinde olduğunu vurguladı.

Avustralya Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, İsrail ile İran ortasındaki tansiyonun tırmanmasından tasa duyduğu belirtilerek, ‘Bu durum esasen istikrarsız olan bölgeyi daha da istikrarsızlaştırma riski taşımaktadır. Tüm taraflara tansiyonu daha da arttıracak aksiyon ve telaffuzlardan kaçınmaları davetinde bulunuyoruz.’ sözlerine yer verildi.

Açıklamada, İran’ın nükleer ve balistik füze programının ‘uluslararası barış ve güvenliğe yönelik bir tehdit oluşturduğu’ belirtilerek, taraflara diyalog ve diplomasiye öncelik verme daveti yapıldı.

Yeni Zelanda Başbakanı Christopher Luxon, basına verdiği demeçte, İsrail’in İran’a yönelik hücumlarını ‘tatsız bir gelişme’ olarak kıymetlendirdi.

Orta Doğu’nun ‘daha fazla askeri harekata ve bundan doğacak risklere muhtaçlığının olmadığını’ söyleyen Luxon, akınlara ait tasalarını lisana getirdi.

Luxon, ‘Görmek istediğimiz şey, tarafların bir ortaya gelip müzakere etmesi.’ dedi.

Japonya Dışişleri Bakanı İvaya Takeşi, düzenlediği basın toplantısında, İsrail’in İran’a saldırısını bölgedeki durumu tırmandırdığı gerekçesiyle “şiddetle kınadığını” bildirdi.

İvaya, Washington ile Tahran ortasında barışçıl tahlile yönelik görüşmeler sürdüğü halde İsrail’in İran’a yönelik askeri aksiyonda bulunmasının son derece üzücü olduğunu belirterek, tüm taraflardan “azami itidal” göstermelerini talep etti.

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lin Cien, Pekin’de düzenlenen olağan basın toplantısında yöneltilen soruya verdiği karşılıkta ülkesinin İsrail’in İran’a yönelik akınlarını yakından izlediğini ve bu hareketlerin mümkün vahim sonuçlarından kaygılı olduğunu lisana getirdi.

Sözcü Lin, “Çin, İran’ın egemenliğini, güvenliğini ve toprak bütünlüğünü tehdit eden her türlü aksiyona ve tansiyonu yükseltecek, çatışmayı genişletecek teşebbüslere karşıdır.” sözünü kullandı.

Bölgede tansiyonun ani yükselişinin hiçbir tarafın çıkarına olmadığına işaret eden Lin, tüm taraflara bölgesel barışı ve istikrarı teşvik etmek için daha fazla gayret gösterme ve tansiyonu yükseltecek aksiyonlardan kaçınma davetinde bulundu.

Lin, Çin’in tansiyonun düşürülmesi için yapan rol oynamaya hazır olduğunu vurguladı.

Umman Sultanlığı Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, ‘Umman Sultanlığı, İsrail’in İran İslam Cumhuriyeti topraklarına yönelik başlattığı, hâkim tesisleri amaç alan ve can kayıplarına yol açan yabanî askeri saldırıyı şiddetle kınadığını bildiriyor.’ sözüne yer verildi.

Saldırının Birleşmiş Milletler kontratını ihlal ettiği ve milletlerarası hukuk unsurlarına ters olduğu belirtilen açıklamada, bu türlü bir akının bölgede istikrarın temellerini baltaladığı kaydedildi.

Açıklamada, atağın epey hassas bir süreçte yapılmış olduğuna işaret edilerek, Tahran ile Washington ortasında sürdürülen nükleer programa dair müzakerelerin yoğunluk kazanmış olduğu hatırlatıldı.

Ürdün Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Sufyan el-Kudat, yaptığı açıklamada, bu cins ihlallerin bölgenin güvenlik ve istikrarını tehdit ettiği ve mevcut tansiyonu daha da derinleştirdiği ihtarında bulundu.

Açıklamada, BM üyesi bir ülkenin egemenliğine karşı açık bir ihlal ve milletlerarası hukuka bariz bir meydan okuma olarak gerçekleştirilen akının en sert halde kınandığı vurgulandı.

Uluslararası hukuk kurallarına hürmet gösterilmesinin zorunluluğuna işaret edilen açıklamada, başta BM Güvenlik Kurulu olmak üzere milletlerarası toplumun bu atakların durdurulması ve tekrarının engellenmesi için hemen harekete geçmesi gerektiği belirtildi.

Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen es-Safedi de X toplumsal medya platformundan yaptığı açıklamada, ‘Bölgeyi ve dünyayı yeni tehlikeli bir tırmanıştan kurtarabilecek bir nükleer muahede konusunda ABD’nin İran ile müzakere yürüttüğü son derece hassas bir periyotta İsrail, İran’a atak düzenledi.’ sözlerine yer verdi.

Saldırıyı ‘uluslararası hukuku açıkça ihlal eden ve bölgeyi bölgesel bir savaşın eşiğine getiren kışkırtıcı bir adım’ olarak nitelendiren Safedi, tansiyonun azaltılması için derhal adım atılması davetinde bulundu.

Safedi, Ürdün’ün bölgesel tansiyonun azaltılması tarafında efor göstermeye devam edeceğini belirtti.

Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, İsrail’in İran’a yönelik saldırısı kınandı.

Saldırının bölgesel güvenlik ve istikrar üzerindeki yansımalarından kaygı duyulduğu kaydedilen açıklamada, BAE’nin diyaloğun geliştirilmesi, memleketler arası hukuka bağlı kalınması ve devletlerin egemenliğine hürmet gösterilmesinin mevcut krizlerin tahlili için temel prensipleri teşkil ettiği tarafındaki tavrı vurgulandı.

Açıklamada, uyuşmazlıkların çatışma yerine diplomatik yollarla çözülmesi gerektiğinin altı çizilerek, Birleşmiş Milletler Güvenlik Kuruluna (BMGK) ateşkesin sağlanması ve memleketler arası barış ve güvenliğin güçlendirilmesi hedefiyle gerekli önlemleri alması için davet yapıldı.

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, İsrail’in İran’a akınlarının şiddetle kınandığı bildirildi.

Açıklamada, hücumların memleketler arası hukuku ve normları açıkça ihlal ettiği belirtildi.

Katar Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, İran’ın egemenliğini ve güvenliğini ihlal eden tehlikeli bir tırmanış olarak nitelendirilen İsrail saldırısının şiddetle kınandığı bildirildi.

Açıklamada, ‘Bölgenin güvenliğini ve istikrarını tehdit eden, gerginliği azaltma ve diplomatik tahlilleri engelleyen saldırgan siyasetlerin daima tekrarlanmasından ortaya çıkan bu tehlikeli tırmanıştan derin telaş duyulduğu’ söz edildi.

Her türlü şiddete karşı itidal daveti yapan Katar, ‘çatışmayı genişletecek ve bölgenin güvenlik ve istikrarını baltalayacak tırmanıştan kaçınan kararlı tavrını sürdürdüğünü’ vurguladı.

Endonezya Dışişleri Bakanlığının X hesabından yapılan açıklamada, ‘hukuksuz’ olarak nitelendirilen İsrail’in İran’a yönelik hücumları şiddetle kınandı.

Açıklamada, akınların bölgesel istikrarı tehlikeye sürükleyebileceği ve daha geniş çaplı tansiyona sebep olabileceği kaydedildi.

Ayrıca açıklamada, ‘Tüm taraflar, azami itidal göstermeli ve tansiyonu tırmandıracak ya da daha fazla istikrarsızlığa yol açacak her türlü aksiyondan kaçınmalıdır.’ tabirine yer verildi.

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, İsrail’in İran’a yönelik akınlarının bölgesel istikrarı müdafaaya yönelik tüm eforları baltaladığını söyledi.

Avn, milletlerarası toplumu İsrail’in amaçlarına ulaşmasını engellemek üzere harekete geçmeye çağırdı.

Kremlinden yapılan birinci açıklamada, İsrail’in İran’a düzenlediği ataklardan ötürü tansiyonun tırmanmasından tasa duyulduğu bildirildi.

Rusya Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada da İsrail’in İran’a yönelik ataklarının BM Koşulu ve milletlerarası hukuk kurallarına muhalif olduğu kaydedilerek akın kınandı.

Orta Doğu’daki gerginliğin ‘tehlikeli tırmanışından’ kaygı duyulduğu belirtilen açıklamada, hâkim bir devlete yapılan akınların kabul edilemez olduğu vurgulandı.

Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot, X hesabından yaptığı açıklamada, ülkesinin ortaklarıyla Orta Doğu’daki gelişmeleri azami dikkatle takip ettiğini belirtti.

Barrot, ‘Tüm tarafları itidalli davranmaya ve bölgesel istikrarı tehlikeye atabilecek her türlü tansiyondan kaçınmaya çağırıyoruz.’ sözünü kullanarak, önceliklerinin Fransa vatandaşlarının ve çıkarlarının güvenliği olduğunu ve buna nazaran duruşlarını uyarladıklarını kaydetti.

Fransa’nın İran’ın nükleer programına dair önemli endişelerini, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) tarafından kısa müddet evvel kabul edilen kararla da birlikte defaatle lisana getirdiğini belirten Barrot, ‘İsrail’in rastgele bir atağa karşı kendini savunma hakkını tekrar söz ediyoruz.’ değerlendirmesinde bulundu.

Barrot, gerginliği azaltmak için tüm diplomatik kanalların seferber edilmesinin elzem olduğunu kaydederek, ülkesinin buna katkıda bulunmaya bütünüyle kararlı olduğunu vurguladı.

İngiltere Başbakanı Keir Starmer, X hesabından yaptığı paylaşımda, atağa ait haberlerin “endişe verici” olduğunu belirtti.

Tüm tarafları geri adım atmaya ve tansiyonu düşürmeye çağıran Starmer, Orta Doğu’da istikrarın öncelikli olması gerektiğine dikkati çekti.

Belçika Dışişleri Bakanı Maxime Prevot, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, İsrail’in İran’a akınlarının bölgede daha fazla istikrarsızlığa yol açmasından derin tasa duyduğunu bildirdi.

Prevot, ‘İsrail’in İran’a yönelik hücumları ve İran’ın reaksiyonu, tehlikeli bir dönüm noktasını işaret ediyor.’ sözünü kullandı.

Daha fazla istikrarsızlığa yol açacak her türlü hareketten önemli formda kaygı duyduğunu bildiren Prevot, ‘Belçika, tüm aktörleri azami itidal göstermeye ve her ne kıymetine olursa olsun tırmanıştan kaçınmaya çağırıyor.’ bildirisini paylaştı.

İtalya Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Antonio Tajani, X hesabından yaptığı paylaşımda, İsrail’in İran’a saldırmasıyla ilgili gelişmeleri Bakanlığın kriz masasından takip ettiğini ve bölge ülkelerindeki büyükelçileriyle görüştüğünü belirtti.

Tajani, İtalya televizyon programı “Mattino 5”e yaptığı açıklamada, “İsrail ataklarının bittiğine inanmıyorum.” dedi.

İsrailli mevkidaşı Gideon Saar ile telefon görüşmesi yaptığını belirten Tajani, ‘İran ile bir tırmanıştan kaçınılması davetinde bulundum. İsrail halkıyla dostluğumuzu yineledim lakin Gazze’de ateşkese gereksinim duyulduğunu vurguladım. İsrail’den, Hamas’a karşı savaşı fiilen kazanmışken sivil halkı muhafazasını istiyoruz.’ diye konuştu.

İtalyan Bakan, ayrıca İranlı mevkidaşı ve nükleer evrakta arabuluculuk yapan Umman Dışişleri Bakanı ile de görüşeceğini söyledi.

Tajani, İtalya’nın tavrının diyalogdan yana olduğunu belirterek, “Durumun epeyce karmaşık olduğunun farkındayız lakin diplomasi dışında bir tahlil yok. Çatışmaların en kısa vakitte sona ermesini umuyoruz zira hareketler ve reaksiyonlar tehlikelidir, bölgedeki durum patlama noktasına gelebilir.’ yorumunu yaptı.

Slovakya Dışişleri Bakanlığının toplumsal medya platformu X hesabından yapılan paylaşımda tüm taraflar, son derece itidalli davranmaya, diplomasi ve diyalog yoluyla tansiyonu azaltmaya çağrıldı.

Bölgenin ivedilikle barış ve istikrara gereksiniminin olduğu tabir edilen paylaşımda, Slovak diplomasisinin kendi vatandaşlarının ve bölgedeki çalışanlarının güvenliğine odaklandığı kaydedildi.

NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson’la ortak basın toplantısındaki konuşmasında, İran’a hücumların İsrail’in ‘tek taraflı eylemi’ olduğunu vurguladı.

Rutte, ‘ABD de dahil olmak üzere birçok müttefikin tansiyonu azaltmak için çalışmasının hayati ehemmiyet taşıdığını düşünüyorum. Bunu yaptıklarını da biliyorum.’ tabirlerini kullandı.

BM Genel Sekreter Sözcü Yardımcısı Farhan Haq tarafından yapılan yazılı açıklamada, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in Orta Doğu’daki her türlü askeri tırmanışı kınadığı belirtildi.

Guterres’in ‘İran ile ABD ortasında İran’ın nükleer programının statüsüne ait görüşmeler devam ederken İsrail’in İran’daki nükleer tesislere yönelik hücumlarından bilhassa tasa duyduğu’ kaydedilen açıklamada, üye devletlere ‘BM Kuralı ve memleketler arası hukuka uygun hareket etmeleri’ hatırlatıldı.

Açıklamada, Guterres’in ‘her iki taraftan da azami itidal göstermelerini ve ne değerine olursa olsun bölgenin kaldıramayacağı bir durum olan daha derin bir çatışmaya sürüklenmekten kaçınmalarını istediği’ kaydedildi.

Birleşmiş Milletler’in terörle çaba bahislerinde insan hakları özel raportörü Ben Saul, X’ten yaptığı paylaşımda, İsrail’in İran’a yönelik taarruzlarının, “BM Mukavelesi’nin 2(4) unsuru uyarınca yasaklanmış bir güç kullanımı, İran’a kendini savunma hakkı veren 51. husus uyarınca bir silahlı hücum.” sözlerini kullandı.

Saul, bunun, İsrail başkanları tarafından gerçekleştirilen milletlerarası “saldırganlık suçu” olmasının beklenen olduğuna da işaret etti.

Almanya Başbakanı Friedrich Merz, telefonla yaptıkları görüşmede İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun kendisini askeri operasyonlar ve maksatları konusunda bilgilendirdiğini belirtti.

Merz, Federal Hükümetin Güvenlik Kabinesi ile durumu değerlendirdiklerini lisana getirerek, “Federal hükümet, İran’ın çok ilerlemiş nükleer silah programına ait tasalarını yıllardır tekraren lisana getirmiştir.” dedi.

İsrail’in “varlığını ve vatandaşlarının güvenliğini savunma hakkına sahip olduğunu” belirten Merz, “Her iki tarafı da daha fazla tırmanmaya yol açabilecek ve tüm bölgeyi istikrarsızlaştırabilecek adımlardan kaçınmaya çağırıyoruz.” ifadesini kullandı.

Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul, X’ten yaptığı paylaşımda, gelişmeleri ‘son derece telaş verici’ olarak nitelendirdi.

Wadephul, ‘İran’ın İsrail topraklarına yönelik ayrım gözetmeyen saldırısını en şiddetli formda kınıyoruz. İran’ın nükleer programı, Nükleer Silahların Yayılmasını Tedbire Antlaşması’na alışılmamıştır ve tüm bölgeyi, bilhassa de İsrail’i tehdit etmektedir.’ tabirlerini kullandı.

İsrail’in ‘varlığını ve vatandaşlarının güvenliğini savunma hakkına sahip olduğunu’ savunan Wadephul, tüm tarafları daha fazla tırmanıştan kaçınmaya çağırdı.

Avrupa Birliği (AB) Kurulu Lideri Ursula von der Leyen, X hesabından yaptığı paylaşımda, Orta Doğu’daki durumun ‘son derece kaygı verici’ olduğunu söz etti.

Tarafları itidal, tansiyonu düşürme ve misillemeden kaçınmaya davet eden von der Leyen, bölgenin istikrarı ve global güvenlik için diplomatik tahlile ‘her zamankinden daha acil’ gereksinim duyulduğunu belirtti.

AB Dış Münasebetler ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas da X paylaşımında, Orta Doğu’daki durumun ‘tehlikeli’ olduğunu kaydederek, tarafları itidalli davranmaya ve tansiyonun tırmanmasını önlemeye çağırdı.

Kallas, tansiyonu azaltmaya yönelik her türlü diplomatik çabayı desteklemeye hazır olduğunu bildirdi.

Irak Başbakanlık Basın Ofisinden yapılan açıklamada, İsrail’in İran’a saldırısının şiddetle kınandığı belirtilerek, ‘Bu hareket, memleketler arası hukukun temel unsurlarının ve BM Kuralı’nın açık bir ihlalini teşkil etmekte olup bilhassa ABD ile İran ortasında devam etmekte olan müzakereler sırasında meydana geldiği için milletlerarası barış ve güvenliğe yönelik önemli bir tehdit oluşturmaktadır.’ sözünü kullanıldı.

Uluslararası toplumun bu ihlal karşısında seyirci kalmaması gerektiği vurgulanan açıklamada, BMGK’nin toplanması ve bu saldırganlığı caydırmak, tekrarını önlemek ve milletlerarası hukuk nizamının otoritesini tekrar tesis etmek üzere ‘kesin ve somut önlemler alma’ daveti yapıldı.

Açıklamada, ‘Uluslararası toplum hesap verebilirliği sağlayacak, adaleti tesis edecek ve global barışı koruyacak alternatif çerçeveler geliştirmek üzere önemli bir diyalog başlatmalıdır.’ sözü kullanıldı.