İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı İZELMAN, İZENERJİ ve Egeşehir şirketlerinde çalışan yaklaşık 23 bin personel, toplu iş kontratındaki uyuşmazlık nedeniyle başlattığı grevi sürdürüyor. Çalışanların haklarını savunmak ve çalışma şartlarını güzelleştirmek için toplu olarak iş bırakmaları tartışmalara neden oldu. Pekala İzmir’deki grevde son durum ne? Greve kim, ne dedi?
İzmir’de greve çıkan 23 bin emekçi ne istiyor?
İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı İZELMAN ve İZENERJİ’de Toplu İş Sözleşmesi’nde muahede sağlanmadı. DİSK’e Bağlı Genel-İş Sendikası ve Toplumsal Demokrat Kamu Patronları Sendikası (SODEM-SEN) ile İzmir Büyükşehir Belediyesi ortasında gerçekleştirilen TİS görüşmelerinde yüzde 29.16’lık artırım teklifi çalışanlarda tarafından kabul edilmedi. Bu durumun sonucunda İZELMAN ve İZENERJİ’ye bağlı 23 bin emekçi 28 Mayıs’ta greve çıktı.
“Eşit işe eşit ücret” talebiyle greve çıkan çalışanlar en düşük personel fiyatı için 82 bin TL talep ediyor. Kentin dört bir yanında grevde olan çalışanlar hizmeti durdurdu ve meydanlarda taleplerini lisana getirdi.
Maaş artırımı dışında emekçiler emsal şirketlerde kendileri ile tıpkı işi yapanlarla birebir fiyatı almak istiyor. Personeller, farklı sendikalara bağlı çalışanların maaş farkının kaldırılması, toplu iş kontratlardaki fiyatlarla kendilerine verilen fiyatlar ortasındaki uçurum farkının giderilmesini talep ediyor.
DİSK Genel-İş Sendikası Genel Başkanı Remzi Çalışkan grevle ilgili şu sözleri kullanmıştı:
“Büyükşehirde 5 şirket var: İZELMAN, İZENERJİ, İZDOĞA; İZULAŞ, İZBETON. Bu iki, üç şirkette toplu mukaveleler yapılmış. Biz de toplu mukavele masasında ‘aynı işi yapıyoruz, birebir emeği veriyoruz ancak birine 3 verirken bize 2 vermenizi kabul etmiyoruz’ diyoruz. Eşit işe eşit fiyatı verin, grev bitsin. Biz emek ve demokrasi uğraşı yürüttüğümüzü her yerde söz ediyoruz. Her yerde haykırıyoruz. İş yerinde, toplu mukavelede demokrasi istiyoruz. Adalet istiyoruz, hukuk istiyoruz. Ekmeğimiz, aşımız için buradayız.”
İşçiler grevin 5. gününde Konak Pier alanından Cumhuriyet Meydanı’na sloganlar atarak yürüdü.
İzmir Büyükşehir Belediyesi: “Böyle bir maliyetin belediyemizce karşılanması ne yazık ki mümkün değildir.”
İzmir Büyükşehir Belediyesi ise bir çalışanın belediyeye olan toplam maliyetin 154 bin TL olduğunu belirterek bir açıklama paylaşmıştı. Yapılan açıklamada bu türlü bir maliyetin belediye tarafından karşılanmasının mümkün olmadığı belirtildi. Açıklama şöyleydi:
‘Genel-İş’in 1 Ocak 2024’te 763,44 TL olan günlük taban fiyat için hâlihazırda görüşme masasındaki teklifi 2.168,18 TL’dir. Bu teklif, 1 Ocak 2024/2025 devri bakımından yıllık yüzde 184 artışa tekabül etmektedir.Yıllık 112 günlük ikramiye ile birlikte Genel-İş teklifine nazaran aylık ortalama en düşük net fiyat 82 bin TL ve en yüksek net fiyat 94 bin TL hesap edilmektedir ki, bir çalışan için vergi-sigorta toplam maliyet 154 bin TL’ye ulaşmaktadır.
Belediyemizin teklifi, 1 Ocak tarihinden itibaren ikramiye dahil aylık en düşük fiyat 59 bin TL, en yüksek 76 bin TL düzeyindedir. İki şirketimizin çalışanları için bu teklifimizin yıllık maliyeti 24 milyar liradır. Genel-İş’in talepleri doğrultusunda oluşacak yıllık maliyet ise 32 milyar TL’yi bulmaktadır. Bu türlü bir maliyetin belediyemizce karşılanması ne yazık ki mümkün değildir.
Genel-İş’in sunduğu taslakta işe 15 gün devam eden personel için aylık fiyatın yüzde 15’i nispetinde ‘işe devam primi’ talep edilmektedir. Ayrıyeten yıl içinde sıhhat raporu almayan çalışanlara 46 yevmiye fiyatında teşvik primi ödenmesi istenmektedir. Çalışanlarımızın olağan çalışma saatlerinde işe devam etmeleri için teşvik pirimi talep edilmesi ve hastalanarak istirahat etmeleri gerektiğinde sıhhat raporu almamaları için teşvik primi verilmesi belediyemiz ve iştiraklerimizce kabul edilmemiştir ve edilmeyecektir.Bunların dışında ‘kıdem zammı’, ‘sorumluluk zammı’, ‘iş riski’, ‘koku primi’, ‘saha primi’, ‘aile yardımı’, ‘çocuk yardımı’, ‘yemek yardımı’, ‘ulaşım yardımı’, ‘birleşik toplumsal yardım’ üzere 53 başka kalemde yan/sosyal ödeme talep edilmektedir.
Genel-İş teklifinde haftalık çalışma mühleti 40 saate çekilmekte, kanunda 30 gün olan kıdem tazminatı 70 güne çıkarılmakta, evlilik müsaadesi 7’den 10 işgününe, doğum yapan personelin (yasal 16 haftaya ek) müsaadesi 3’ten 7 haftaya, eşi doğum yapan emekçinin müsaadesi 7’den 15 işgününe, çocuğu evlenen emekçinin müsaadesi 5’ten 10 işgününe, resmî daireler nezdindeki işler için müsaadesi 2’den 5 işgününe çıkarılması ve bu formda 26 farklı sebeple fiyatlı toplumsal müsaade talep edilmektedir.
Genel-iş Sendikası’nın Toplu İş Mukavelesi taslağında yer alan ve hâlihazırda görüşme masasında tuttuğu taleplerinin ülkemiz gerçekleriyle ve belediyemizin sahip olduğu şartlarla bağdaşır yanı bulunmamaktadır. Belediyemizin iştiraki durumundaki şirketler, kanun uyarınca kurulmuş olan ve belediyelere verilen misyon ve hizmet alanlarında faaliyet yürütmekle misyonlu kuruluşlardır. Her ne kadar 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na ‘özel hukuk’ kararlarına nazaran kurulmuş olsalar da belediye şirketleri ‘patron şirketi’ değildir, sermayesi ve bütçesi halkımıza aittir ve belediyemize emanet edilmiştir. Korumakla ve basiretli davranmakla yükümlüyüz. Kamucu malî siyaset, dengeli malî disiplin, verimli çalışma hayatı ve toplumsal devlet unsuruna dayalı bir kaynak idaresi koruma edilmek durumundadır. Bu prensip ve siyasetin, çalışanlarımızla birlikte hayata geçirilmesi toplu iş mukavelelerinin ana temasını oluşturmalıdır. Bu manada sürdürdüğümüz toplu iş mukavelesi görüşmelerinin ‘karşı tarafı’ yoktur; sendika temsilcileri ve temsil ettikleri emekçiler, çalışma arkadaşlarımızdır.
İşçilerin grevde olması nedeniyle hizmette aksamalar yaşandı. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay, çöp topladı.
Başta paklık olmak üzere birçok hizmette aksama yaşanırken çöp yığınları gözlendi. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay, Kordon ve Kıbrıs Şehitleri Caddesi’nde biriken çöpleri topladı. Tugay, şunları söyledi:
“Dün ben bir davet yaptım. Lakin vatandaşlarımızın etrafını pak tutmasıyla ilgili bir davette bulunmuştum. Dün tesadüfen Kordon’da bulunduğum müddette… Planlı bir şey değildi. Kokusuyla, manzarasıyla, sıhhat açısından çok makus bir tablo olduğunu görünce birkaç arkadaşımızı çağırdım birlikte toplayalım diye. Daha evvel arkadaşlarımız toplamaya çalıştı ancak sendikada bunlara mani oldu. Buna müsaade vermemek ismine benim orada olmam pahalıydı. İlçe belediye liderlerimiz, istekli halk, yüzlerce insan toplanınca biz işi büyüttük. Bütün Kordon’u ve Kıbrıs Şehitleri’ni temizledik. Dün o paklık yapıldıktan sonra gece rahat uyduk. Ben gece 03.00’te uyudum lakin rahat uyudum. Bayrama giriyoruz. Her tarafın makus olmasın kabul edemeyiz. Ben özel bir tertip yapmayacağım lakin vatandaşlarımızın bu husustaki hassaslığı kesinlikle devam edecek.’
Cemil Tugay’ın çöp topladığı anlar kameralara bu türlü yansıdı:
İşçilerin grevi tartışmaları da alevlendirdi. Kimi istenen fiyata değinerek grevin haksızlık olduğunu lisana getirdi kimi ise grevin haklılığını anlattı.
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay ise, ‘Şoför, neredeyse belediye liderinden yüksek maaş alıyor. Bunun etik bir sonu olmalı’ dedi ve şöyle devam etti:
‘Net en düşük 59 bin liradan başlayan 76 bin liraya çıkan bir teklifte bulunduk. ‘Yetmez’ dediler. Fiyatı net en düşük 65 bin liradan en yüksek 80 bin liraya çıkardık. Eylülde yüzde 10 artırım dedik. Teklifimiz bu. Verebildiğimiz en yüksek sayı bu. Bundan fazlasını kimse bizden istemesin. Fakat eylülde mesailerle birlikte 88 bin liralık hizmet en az 100 bin lirayı bulacak. Otobüs sürücüleri uzun saat çalışınca bu parayı alıyor. Sürücü, neredeyse belediye liderinden yüksek maaş alıyor. Bunun etik bir sonu olmalı. Genel İş’in neyin altına imza attığına bir bakın. Yalnızca bizim belediye çalışanlarımızın düzgün fiyat almasıyla Türkiye’nin sorunu çözülmeyecek. İzmir’in çöpe boğulmasıyla sorun çözülmeyecek. Bizim sayemizde burada örgütlendiniz. Biz sizin dostunuzuz. Bu haksızlığı nasıl yaparsınız? İzmir bunu hak etmiyor. İzmir’i de İBB’yi de önünüzde diz çöktürtmeyeceğim.’
“İşçiler ve sendika greve gitti diye adeta hatalı ilan edilecek. Sakin olun lütfen! Grev haktır.”
Marmara Üniversitesi Çalışma İktisadı Ve Sanayi Münasebetleri Bölümü’nden Prof. Dr. Aziz Çelik, grevin nedenlerini BirGün gazetesindeki köşesinde anlattı. Çelik, ‘Demagojik suçlamalar ve aşağılamalar almış başını gidiyor. Emekçiler ve sendika greve gitti diye adeta hatalı ilan edilecek. Sakin olun lütfen! Grev haktır. Evvel emekçilerin sendikanın neden greve gittiğini anlamaya çalışın. AKP unuttursa ve yok etmeye çalışsa da grevin personellerin en temel hak arama aracı olduğunu bir sefer daha hatırlamak lazım. Grev temel bir hak arama aracıdır’ dedi.
X hesabından açıklamalarda bulunan Çelik, toplumsal medyada grevi eleştirenlere dair bir paylaşım yaptı:
İzmir grevi konusunda kısa bir toplumsal medya tecrübesinden sonra gördüm ki;1-Greve atıp tutanların neredeyse tamamı, sendika, çalışma hukuku, çalışma münasebetleri, sendika-siyaset münasebetleri, grev hakkı ve lokavt konusunda vahim bir cehalet içinde. Lokavtı hak sananlar var. Durum bu kadar vahim!
2-Koca koca meslek ve unvan sahibi beşerler kendi fiyatlarını sendikalı emekçilerle karşılaştırıp ‘kıskançlık’ yapabiliyor. Ancak emekçilerin fiyatlarından ve ‘eşit işe eşit ücret’ unsurundan bile bihaberler.
3-Aklı başında sandığınız beşerler gündemden bihaber. Aslında kimin ne yaptığını bilmiyorlar. Sıfır bilgiyle atıp tutuyorlar. Taban fiyat için kim aksiyon yapmış, kim gündem yapmış bilmiyorlar.
4-Komplo teorileri pek revaçta. Grevin CHP’nin iç arbedeleriyle temasını kuran adeta delirmiş tahliller var. Komplo teorileri detay bilgisinin ve kuramın olmadığı yerde çabuk kabul görür.Kısaca eğitim ve feraset şart!
Sosyal medya greve dayanak verenler ve takviye vermeyenler olarak ikiye ayrıldı. Birinci evvel grevin bir hak olduğunu lisana getirip destekleyenlere bakalım👇🏻
‘İzmir’deki grevin sebeplerini anlamadan nasıl ‘analiz’ yapılır ve hariçten gazel okunur üstüne veciz bir örnek!
‘Haklı grev’ ve ‘haksız grev’ üzere literatüre katkı yapacak bir tasniften evvel sıkıntının temelini anlamakta fayda var!
1-Konu teklif edilen fiyat değil, eşit işe eşit fiyat problemi. Yani birebir işi yapan başka sendikanın üyelerine verilen fiyatların bu sendikanın üyelerine verilmemesi. Belediye başkanı da bunu kabul ediyor. O halde sorun kolay. Öteki sendika üyelerine birebir nitelikte işler için verilen fiyat grevci personellere de verilsin. Mevzu kapansın!
2. Bakınız husus 1! ⬆️
3. El insaf ve pes doğrusu! Taban fiyat masasında temsil edilmemesine karşın taban fiyatla ilgili en çok efor harcayan ve hareket yapan örgütün DİSK olduğunu bilmemek ayıbı ayrıyeten not edilmeli.
4. CHP’ye yönelik akınlara ve iktidarın hukuksuz uygulamalarına karşı tahminen tek ses çıkaran sendikaya bunu söylemek!
5. Şayet varsa bu belediyenin makus yönetilmesi meselesidir. Belediyeyi de sendika yönetmiyordur herhalde!
NB: İşgücü piyasaları üstüne laf etmeden evvel ‘eşit işe eşit ücret’ unsurunun ne olduğunu, bunun çalışma hukuku ve çalışma alakaları açısından ne manaya geldiğini bilmekte fayda var.’
“Tek isteğimiz: Eşit işe, eşit ücret”
Disk/Genel İş Sendikası Genel Yönetim Kurulu Üyesi Ali Haydar Kara:
‘İzmir BB’de çalışan bir üyemizin maaş bordrosu!
Günlerdir toplumsal medya üzerinden fake hesaplardan linç ve hakaret kampanyasına maruz kaldık
Gerçekler aşağıdaki üzeredir.
Üyemizin maaşı 37.691 TL’dir.
%100 artırım ile 75.382 TL’yi geçmez.
Tek isteğimiz: Eşit işe, eşit ücret’
“Öğretici oluyor…”
Ekonomist Ümit Akçay:
‘İzmir grevi, Türkiye’deki demokrasi-otoriterlik tartışmasını yalnızca hukuki-siyasi prosedür mevzuları olarak görmenin ne kadar büyük eksiklik olduğunu göstermesi açısından da öğretici oluyor.’
Oyuncu Müfit Can Saçıntı, emekçiyi şeytanlaştırmanın ve sendika düşmanlığı yapılmaması gerektiğini vurguladı:
“Grev hakkı tam olarak bu.”
Hukukçu Yunus Emre Erdölen:
‘Bir liberal olarak grevdeki çalışanlar hakkında kelamda ‘aydın, hassas, yüreği solda’ atan ‘münevverlerin’ yazdıklarından iliklerime kadar utandım.
Grev hakkı tam olarak bu. Bir kişinin gerçek demokratlığı kendi iktidar alanı, kelamının geçtiği yerlerdeki tavrıyla ölçülür. Yazık.’
👇🏻
“Memleketi bu hale getirenlerle arbede edilir.”
‘Yoksulluk hududunun 81.733 TL olduğu ülkede çalışanların talep ettiği maaş çokmuş !!
Yoksulluğu yaratanlara, ülkeyi karanlığa boğanlara sesi çıkmayan Belediye Başkanı işçilerle kavga etmeyi tercih ediyor.
Hakkını arayan personellerle değil memleketi bu hale getirenlerle hengame edilir.’
“Grev kırıcılığını övmeyelim.”
‘İŞÇİYE “YOKSULLUĞU” BİLE ÇOK GÖRÜYORLAR!
İŞÇİLER “AÇLIKTAN ÖLSÜN” İSTİYORLAR!
Türk-İş’in Mayıs 2025 datalarına nazaran, dört kişilik bir ailenin açlık hududu 25.092 TL, yoksulluk sonu ise 81.734 TL’ye yükseldi.
Dikkat edin; üstteki tespitte yalnızca “karnını doyurmaktan” bahsediliyor. Toplumsal ömür, tatil vs aslında hak getire…
CHP’li İzmir Büyükşehir Belediyesi’nde başlayan grev sonrası “sözde sol çevreler” personel düşmanlığında yarışıyor.
İşçiler “en azından yoksulluk hududunda yaşayabilelim” dediği için taciz ediliyor, hakarete uğruyor.
Utanarak ve midem bulanarak izliyorum.
İşçi düşmanlığı tepe yapıyor.
Muhalif medya haberi nasıl saklayacağını şaşırıyor.
Ne acı…
Gelin sendikal haklarını kullanan çalışanların minimum hayat standardı talebini tüm ülkeye yayalım.
Herkes için insanca hayat şartları isteyelim.
Grev kırıcılığını övmeyelim.
Bugün İzmir’deki çalışanların talebine saldıranların, yarın iktidara söyleyecek kelamı olamaz!
Umarım sendika ve CHP’li belediye makulde buluşarak herkesi memnun eden bir sonuçta buluşur. Bu uzlaşma da tüm ülkeye örnek olur.
CHP’nin tarihine yakışacak olan da budur.’
Grevi haksız bulanlar da vardı👇🏻
Akademisyen Emrah Gülsunar:
‘İzmir’deki grev neden büsbütün haksız?
1. Teklif edilen fiyatlar zati işgücü piyasasının çok üstünde
2. Patron kâr eden bir özel şirket değil, gelirleri halkın vergilerinden gelen bir belediye
3. Sendika başta taban fiyat olmak üzere öteki her mevzuda pasif hareket edereken CHP’li belediyelere gelince cevvalleşiyor
4. CHP iktidarın ataklarıyla boğuşurken sendika bundan faydalanmaya çalışıyor
5. İşe alımlarda liyakat yerine hemşehriciliğin azımsanmayacak seviyede rol oynadığı anlaşılıyor.’
“Grevin bu kadar sert reaksiyon çektiğini görüyorum…”
‘Yıllar içerisinde onlarca iş bırakma ve grev gördüm fakat birinci kere İzmir’de DİSK’in yaptığı grevin toplum genelinde bu kadar sert reaksiyon çektiğini görüyorum. Taban fiyatın 22 bin TL olduğu bir ülkede 59 bin tl maaşa itiraz edip 82 bin TL isterseniz halk size reaksiyon koyar…’
“Gücünüz CHP’li belediyelere mi yetiyor yalnızca.”
Kırklareli Belediye Meclis Üyesi Vecdi Büyük:
‘Sayın lider Kırklareli Belediyesinde sizin sendikanızın imzaladığı mukavele ile çalışanlar bu sene sıfır artırım aldı. Evet yanlış duymadınız bu enflasyon ortamında sıfır artırım aldı. Neredesiniz burada niçin grev hareket yapmadınız? Gücünüz CHP’li belediyelere mi yetiyor yalnızca.’
